VOC Cour Westerdok 2009.

Kunstwerk van Trudie de Waart voor de Alliantie, Amsterdam

Ontwerp en inrichting                 Trudie de Waart

.

Tegels / Keramische decoraties              SDL Produkties.

Een nieuw tijdperk.

De plek waarop de VOC Cour is gebouwd was vierhonderd jaar geleden alleen water tot aan het Bickerseiland. Rond 1610 slaat men hier rijen palen tegen het dichtslibben van het IJ en voor de stadsverdediging. Tussen de palenrijen en de Westelijke eilanden ontstaat de “Nieuwe Waal”, een overwinteringplek voor schepen die uit alle werelddelen producten naar Amsterdam brengen. Op het Bickerseiland komen scheepswerven. Aan de Zandhoek wordt zand verkocht voor het ballasten van schepen voor de heenreis. Ook drijven er boomstammen uit Scandinavië voor o.a. de huizenbouw. Hier zou in 1860 de jonge Jacob Olie, zoon van een houtvlotter, zijn eerste foto’s van de Westerdoksdijk maken.

Op de plaats van de  palenrij wordt rond 1830 de Westerdoksdijk met sluis aangelegd. Daar gebruikt men ook bouwpuin en afval uit de beerputten van de stad voor. Bouwers van de dijk wonen in hutten en kleine woonschepen. Ook zij laten hun tekens achter. Na 175 jaar komen hun verloren gebruiksvoorwerpen zoals een speen, kinderschoen, breeuwijzer en Goudse pijpen weer naar boven in de bouwput van de VOC Cour.

De nieuwe Westerdoksdijk loopt vanaf het Singel tot bolwerk het Blauwhoofd,  het huidige Barentszplein. Zo ontstaat een afgesloten haven zonder getijden met genoeg diepte voor de steeds grotere schepen.

De dijk wordt steeds verder verbreed en bebouwd. In 1846 wordt aan de IJ-zijde een bad- en zweminrichting aangelegd op de hoogte van de VOC Cour. De schrijver Theo Thijssen laat er in zijn boek Kees de Jongen in de zwembadpas naartoe snellen. Er komen een uitspanning, een jachthaven en wat huisjes. Later volgen de sluiswachterwoningen en het Koloniaal Etablissement. De Franse impressionist Monet schildert wat arken tijdens een koude winter in het Westerdok .

Vanaf de dijk varen de schepen van de Holland-Amerikalijn wekelijks af naar New York.

Na 1920 wordt een deel van het Westerdok, waar u nu woont, volgestort met zand om ruimte te maken voor een spoorwegemplacement. Het eiland krijgt dan grotendeels zijn huidige vorm. Er worden loodsen gebouwd voor de douane en overslagbedrijven. Rond 1920 wordt het zwembad afgebroken en blijft er een strook strand over. Op deze plaats wordt later De Vlugthaven voor binnenvaartschepen aangelegd. Aan de kade voor de loodsen worden vrachtschepen gelost en geladen. Vanaf de jaren vijftig komen er ook oud-schippers met hun schepen te liggen, waarvan er verschillende later zijn omgebouwd tot de huidige woonschepen.

Er is nog veel bedrijvigheid rond de sporen en de kranen tot in de zeventiger jaren, waarna het Westerdok verstilt en de sporen nog slechts als rangeerterrein dienst doen. Dan arriveert een nieuwe generatie waterbewoners, die voormalige binnenvaartschepen redden en ombouwen tot woonruimte. In de verlaten loodsen vestigen zich krakers. Eind jaren 80 volgen ook stadsnomaden, die hun woonwagens op de open plekken langs de kade plaatsen. Er ontstaat daardoor een groen en idyllisch eiland midden in de drukke stad.

Het millennium is een volgend keerpunt: krakers vertrekken uit de loodsen. Het terrein is nu bebouwd om een woonplaats te creëren voor 900 huishoudens. De woonschepen aan de kade worden aan steigers herschikt. Er is weer een nieuwe tijd aangebroken voor het Westerdokseiland.

Trudie de Waart.                                                               
Uitvoering: 25x25 cm tegels mat wit boven/onder rij
33x25 cm tegels mat wit midden rij
decoratie: Digitale keramische print zijdeglans.